Khu Đô thị xanh là xu hướng của tương lai

Đối với Việt Nam đô thị sinh thái còn khá mới mẻ, nhưng tại nhiều quốc gia trong khu vực, mô hình này đã được triển khai khá lâu. Khái niệm đô thị sinh thái xuất hiện trên thế giới vào cuối thập kỷ 80, đầu thập kỷ 90 thế kỷ XX tại các nước phát triển, đề cập đến chất lượng môi trường đô thị với các mục tiêu rất cụ thể nhằm nâng cao điều kiện và chất lượng sống cho cư dân.

 

Trên thế giới, một số nước đã xây dựng thành công các đô thị xanh, đô thị sinh thái, như: Curitiba (Brazil), Thanh Đảo, Bắc Hải (Trung Quốc), Singapore, Stockholm (Thụy Điển), Freiburg (Đức), Alexandria, Virginia (Mỹ)...

 

Nhật Bản có những thành phố sinh thái nối tiếng như Kawasaki, Kitakyushu và các thành phố này đang nô lực để trở thành thủ đô sinh thái toàn cầu. Chính phủ Trung Quốc đã đầu tư xây dựng thành phố DongTan (Thượng Hái) từ vùng đầm lầy bỏ hoang, nằm ở Chongminh trở thành một thành phố sinh thái tiêu biểu, không CO2 đầu tiên trên thế giới. Trong khi đó, Quốc đảo Singapore cũng sở hữu đô thị sinh thái Thiên Tân Sino.

 

Đặc điểm chung của các khu đô thị sinh thái này là các tòa nhà thường được xây dựng theo mô hình thấp tầng, mái nhà phủ cỏ và cây xanh để cách nhiệt, phương tiện đi lại trong khu đô thị là xe buýt chạy bằng nhiên liệu sạch, xe đạp hoặc xe chạy điện.

 

Tại thành phố sinh thái như Kitakyushu, Nhật Bản, mọi hoạt động sản xuất vẫn diễn ra bình thường từ các ngành công nghiệp nặng cho đến công nghiệp nhẹ. Nhưng các doanh nghiệp đều được cơ quan quản lý kiểm tra mức độ ảnh hưởng đến môi trường khi xây dựng nhà máy và sản xuất tại đây. Nếu không đảm bảo vấn đề môi trường sẽ không được cấp phép, ngược lại các đơn vị đạt tiêu chuẩn sẽ được nhà nước hỗ trợ. Chính vì thế, thành phố này đã cắt giảm được 2.000 tấn CO2/năm. Mỗi năm thành phố này thu hút hàng triệu lượt du khách tới tham quan.

 

Việt Nam đang hướng đến mô hình đô thị sinh thái đúng nghĩa

 

Tốc độ đô thị hoá ngày càng tăng nhanh khiến Việt Nam đang đứng trước bài toán khó về phát triển đô thị với nhiệm vụ hài hòa môi trường sống và sống bền vững.

 

Mặt trái của việc phát triển đô thị nhanh chóng chính là sự đe dọa với môi trường sống. Các đô thị, đặc biệt là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, phải đối mặt với nhiều vấn đề như kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển, tình hình úng ngập, ùn tắc giao thông... và các thách thức liên quan đến môi trường, biến đổi khí hậu ngày càng lớn.

 

Ông Lều Thọ Bách, Trường ĐH Xây dựng Hà Nội, cho biết, quá trình đô thị hoá nhanh đang gây sức ép về suy giảm môi trường sống do không kiểm soát được lượng chất thải phát sinh, nhất là chất thải rắn và nước sinh hoạt. Theo thống kê, hiện có 80-85% số lượng đô thị sử dụng các bãi rác chôn lấp không hợp vệ sinh dẫn đến ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

 

Theo báo cáo của Liên hợp quốc, nguyên nhân của hiện tượng biến đổi khí hậu chủ yếu xuất phát từ con người và Việt Nam đứng hàng thứ 5 trên thế giới về mức độ ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

 

Từ năm 2011, việc triển khai xây dựng các đô thị sinh thái tại Việt Nam đã nằm trong mục tiêu trọng tâm của hợp tác Việt Nam - Nhật Bản. Nhật Bản là một trong những nhà tài trợ hàng đầu cho Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu. Hai quốc gia đã ký kết thoả thuận hợp tác về cơ chế tín chỉ chung JCM.

 

Với những hỗ trợ lớn về vốn và công nghệ, đây là cơ hội để các thành phố, khu đô thị tại Việt Nam tiếp cận và sử dụng nguồn hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản để áp dụng những công nghệ tiên tiến, ít phát thải carbon như công nghệ năng lượng mặt trời, công nghệ chiếu sáng bằng đèn Led, công nghệ xử lý nước thải, hệ thống chia sẻ xe đạp thông minh đã áp dụng thành công tại Nhật Bản... Từ đó, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, phát triển đô thị Việt Nam theo hướng đô thị sinh thái, thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

 

Nhiều khu đô thị sinh thái được mong đợi là thân thiện với môi trường sẽ mọc lên trong nay mai. Hiện trên cả nước, ngoài 5 thành phố trực thuộc Trung ương có các mô hình khu đô thị sinh thái (gồm Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ) sắp tới có 33 dự án khu đô thị tại Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Giang, Hoà Bình,... sẽ được triển khai với tổng diện tích 43.885ha.

 

Phía Nhật Bản khẳng định, trong lĩnh vực hợp tác xây dựng và phát triển các dự án bất động sản từ nay đến năm 2020 và phương hướng 2025, nước này sẽ chuyển giao toàn bộ các thế mạnh về phát triển các dự án khu đô thị sinh thái kiểu mẫu thành công tại Nhật Bản trong nhiều thập kỷ qua cho Việt Nam. Đồng thời, sẽ giúp Việt Nam xây dựng các quy hoạch khu đô thị để giữ lại nét đặc sắc vốn có của mỗi vùng, địa phương, tránh sự "đồng hóa" về không gian và kiến trúc của các khu đô thị phương Tây.

 

Theo định nghĩa của Tổ chức Sinh thái đô thị của Úc thì “Một thành phố sinh thái là thành phố đảm bảo sự cân bằng với thiên nhiên”, hay cụ thể hơn là sự định cư cho phép các cư dân sinh sống trong điều kiện chất lượng cuộc sống nhưng sử dụng tối thiểu các nguồn tài nguyên thiên nhiên.Còn theo Tổ chức Y tế thế giới, thành phố sinh thái phải đảm bảo 4 nguyên tắc: Xâm phạm ít nhất đến môi trường tự nhiên, đa dạng hoá việc sử dụng đất, chức năng đô thị và hoạt động của con người. Trong điều kiện có thể cố giữ cho hệ sinh thái được khép kín và tự cân bằng, giữ cho phát triển dân số và tiềm năng của môi trường, tài nguyên thiên nhiên được cân bằng tối ưu.